Bij afvallen, bij stress, bij hoofdpijn… vaak krijg je het advies om vooral heel veel te drinken. Klopt dat eigenlijk? En wat dan?
Te weinig drinken kan tot klachten leiden. De richtlijnen gaan uit van 1,5 tot 2 liter water per dag. Drink je (veel) minder kun je inderdaad last krijgen van je hoofd, niet alleen hoofdpijn, maar ook concentratieverlies, minder geheugen en het kan je stemming beïnvloeden. Verder is voldoende vocht goed voor de huid, het smeert de gewrichten, zorgt ervoor dat je darmen niet vast lopen.
Maar bij vocht geldt niet, hoe meer hoe beter. Als je (veel) meer dan 2 liter per dag drinkt, kan dat onbalans veroorzaken. Dat heeft ermee te maken dat veel lichaamsprocessen deels gestuurd worden door mineralen. Zo kunnen je spieren bijvoorbeeld samentrekken doordat de mineralen kalium en calcium zich door het celmembraan kunnen verplaatsen. En deze en andere mineralen zijn opgelost in water. De hoeveelheid kalium, calcium en andere mineralen in het lichaamsvocht, wordt aangeduid met de ‘osmotische waarde’. Je kunt je voorstellen dat wanneer je heel veel vocht inneemt, dat dit de verhouding tussen vocht en mineralen verandert. Een overschot aan vocht raak je weer kwijt via de urine. Maar hierbij verlies je (dus) ook mineralen die hierin opgelost zijn. Je raadt het al… bij (veel) teveel plassen raak je dus ook meer mineralen kwijt dan je zou willen.
De algemene richtlijn is zo gek nog niet dus. Heb jij een idee hoeveel je drinkt per dag? Loop je altijd met een flesje water op zak? Of merk je in de loop van de ochtend dat je toch wel een erg droge keel krijgt (en niet meer zo scherp bent 😉 ). Er is best iets te zeggen voor drinken wanneer je dorst hebt. Als je je goed van je dorstprikkel bewust bent, zal die je helpen om zonder veel gedoe een adequate hoeveelheid te drinken. Er zijn echter veel mensen die zo’n dorstprikkel niet of nauwelijks ervaren. Best een goed idee om je eens af te vragen hoe dat komt. Wellicht ga je helemaal op in je werk, ren je van hot naar her en vergeet je jezelf een beetje. Dat kun je misschien al aanpakken door inderdaad een -liefst leuke hippe- waterfles bij je te dragen en pontificaal in het zicht te plaatsten. Twee keer zo’n flesje leeg, plus die koffie met je collega en die kop thee ‘s avonds op de bank, zal de vochtinname al flink op krikken. Maar misschien is het ook handig om te onderzoeken of je écht geen dorstprikkel hebt, of dat je er gewoon te weinig aandacht aan schenkt. Een mooie manier dus om een beetje aan je zelfbewustzijn te werken 😊
De holistische visie gaat veel meer uit van de dorstprikkel dan van de 1,5 à 2 liter. Daarbij is er ook veel aandacht voor de kwaliteit van je drankje. Water en thee zijn favoriet, maar koud water is in de natuurvoeding een ‘no go’, het spijsverteringsstelsel houdt niet van koud en zeker in de winter heb je ook zonder zo’n koude plens op je maag, al genoeg werk om je interne kacheltje op temperatuur te houden. Best logisch dus ook om je vochtinname een beetje aan te passen aan het seizoen en aan je activiteiten.
Water en thee dus… Een beetje saai? In de algemene richtlijnen staat (max 4) koppen gefilterde koffie opgenomen. Koffie?? Maar dat is toch dehydraterend?? Gelukkig voor mij 😉 blijkt dat een broodje aap verhaal: Koffie en water leveren evenveel vocht op. Wel is het zo dat cafeïne de nieren stimuleert, waardoor je wat sneller naar het toilet moet, maar je droogt er niet van uit. En ja, filterkoffie is beter omdat het de Cafestol uit de koffie filtert, een stofje dat de afgifte van gal wat remt, waardoor vetten iets minder goed verteerd worden. Door minder gal kan de lever minder cholesterol verwerken en kan het LDL (het ‘slechte’ cholesterol) toenemen. Volgens onderzoek uit 2020 blijkt dat Cafestol de sterkste cholesterolverhogende stof is die in het westers dieet voorkomt. ☹
Ok, niet teveel koffie dus en wel gefilterd. What about frisdrank? Dat is helaas een dikke nee. Frisdrank bevat veel suiker en voor een groot deel in de vorm van fructose. Fructose zit in fruit, maar omdat het daar in een bepaalde verhouding met glucose zit, kan het goed verteerd worden. Glucose wordt omgezet in glycogeen: de reservesuikers voor ’s nachts of als we een tijdje niet eten. Fructose wordt omgezet in energie, maar daar kunnen we maar beperkte hoeveelheid tegelijk van gebruiken. De rest wordt omgezet in vet en zo draagt fructose bij aan leververvetting.
Ok light en zero drankjes dan? Hmmmm… ook niet echt een aanrader: Op natuurlijke stoffen heeft het lichaam een antwoord: verschillende soorten enzymen kunnen ingezet worden bij het afbreken van koolhydraten, eiwitten en vetten. En stoffen (bv vezels) die niet worden afgebroken door onze eigen enzymen, worden verteerd door bacteriën in de darmen (vandaar dat konijnen hun eigen keutels opeten, maar dat is weer een ander verhaal 😉 ). Maar op synthetische stoffen hebben we niet echt een antwoord. Sommige synthetische stofjes komen ongewijzigd weer naar buiten. Maar afgelopen zomer liet Engels onderzoek zien, dat bacteriën in de darmen een aantal zoetstoffen ‘eten’ en vervolgens dood gaan of -misschien nog wel enger- heel ander gedrag gaan vertonen. Van een aantal synthetische zoetstoffen (bv sucralose) is aangetoond dat het onder bepaalde omstandigheden opslag van vet kan promoten. Dus light’s en zero’s … helaas ook niet zo handig.
Sapjes dan? Heel af en toe en kleine hoeveelheden kan wel. Maar bij het maken van sap verlies je veel vezels. Er is best veel fruit nodig om een sapje te maken, waardoor je dan in één keer een heleboel suikers binnenkrijgt, die door de afwezigheid van vezels heel snel door de darmwand kunnen gaan en een piek in de bloedsuikerspiegel veroorzaken.
Over alcohol hebben we het in dit kader natuurlijk ook en daar kunnen we kort over zijn: Alcohol is een giftige stof die de lever zwaar belast en de bloeddruk laat toenemen. Het bevat veel energie en geen voedingsstoffen. Dus maak hierin bewuste keuzes, die bij je passen.
Maar niet getreurd: Onderzoek laat ook zien dat suiker onderhevig is aan gewenning, dus daar kun je in afbouwen als je wil. En routines kunnen helpen om, eerst op wilskracht, te zoeken naar handige drankjes. Eenmaal gewend is dit gewoon wat bij je past. Er zijn ook zat manieren om lekkere en gezonde drankjes te maken! Even googlen en je hebt zó heerlijke inspiratie voor fruitwater en gepimpte theetjes. Kijk bijvoorbeeld eens op Puurgezond recepten voor Fruitwater
Dorst gekregen? Proost en een heel fijne, gehydrateerde dag gewenst!